EIning 150 milliard evrolik mudofaa jamgʻarmasi: Frantsiya va Germaniya oʻrtasida Turkiya boʻyicha tortishuv
Kimga ustuvorlik beriladi?
Germaniya ushbu mablagʻlardan EIning tashqi hamkorlari — Buyuk Britaniya, Norvegiya, Shveytsariya va Turkiya ham foydalanishi kerakligini taъkidlamoqda. Kantsler Olaf Sholьts EI mudofaasini mustahkamlash uchun tashqi ittifoqchilar bilan hamkorlik muhimligini qayd etdi.
Frantsiya esa ushbu mablagʻlar faqat EIda ishlab chiqarilgan qurol-yarogʻ uchun sarflanishi kerakligini talab qilmoqda. Prezident Emmanuelь Makron Evropaning harbiy mustaqilligiga eъtibor qaratib, mablagʻlarni EIdan tashqarida sarflashga qarshi chiqdi.
Mudofaa rejasiga tahdidlar
Bryussel diplomatlari bu kelishmovchilik 150 milliard evrolik jamgʻarmaniamalga oshirishni sekinlashtirishi mumkinligidan xavotirda. Avvalroq 1,5 milliard evrolik Evropa mudofaa sanoati dasturi Frantsiyaning EIdan tashqarida ishlab chiqarilgan qismlardan foydalanishga qoʻygan cheklovlari sababli kechikkan edi.
Turkiyaning roli va ehtimoliy stsenariylar
Turkiya NATO aъzosi sifatida Evropaning mudofaa sanoatida muhim oʻrin tutadi, ayniqsa, dronlar va zarba tizimlari ishlab chiqarish sohasida. Germaniyaning qoʻllab-quvvatlashi Turkiyaning Evropa xavfsizligini taъminlashdagi rolini yanada kuchaytirishi mumkin.
EI ushbu tortishuvni hal qilish boʻyicha muzokaralar olib bormoqda. Frantsiyaning qarshiligiga qaramay, jamgʻarmaning aksariyat ovoz bilan maъqullanishi kutilmoqda, ammo Makron pozitsiyasi sababli kechiktirilishi mumkin. Yaqin kunlarda EI etakchilari va mudofaa sanoati vakillari bu muammoni qanday hal qilish mumkinligini muhokama qilishadi.
Mavzuga aloqador
-
Hisobotda qaramlikning moliyaviy zararlaridan tashqari boshqa oqibatlari ham keltirilgan. Jumladan, chekishning oʻzidan kelib chiqadigan kasalliklarni davolash YaIMning 2,2 foiziga teng. Afsuski, soʻnggi 20 yilda aholi orasida sigaret isteъmoli 39 foizga ortib, yiliga 108 mlrd donadan 150 mlrd donaga etgan. Turkiyada yiliga 1,3 mlrd litr spirtli ichimlik isteъmol qilinadi — bu bevosita 5,5 mlrd dollar xarajatdir. Yoʻl-transport hodisalarining 22 foizi mast holda boshqaruv tufayli sodir boʻladi va iqtisodiyotga 15 mlrd dollar zarar etkazadi. Qimor oʻyinlari (ayniqsa, onlayn-kazino) esa eng xavfli illat sifatida qayd etildi. U nafaqat moliyaviy yoʻqotishlarga, balki oilalarning buzilishi, qarzdorlik, firibgarlik va jinoyatchilikning oshishiga olib kelmoqda.
-
Ozarbayjon 2024 yil 13 martda Evroparlamentda qabul qilingan “Evropa Ittifoqi va Armaniston oʻrtasidagi yaqin aloqalar hamda Ozarbayjon va Armaniston oʻrtasida tinchlik bitimi zarurligi toʻgʻrisida”gi rezolyutsiya asossiz va noxolis, ikki tomonlama standartning yaqqol namunasi deb atadi.
