2025 yil 20 yanvarь kuni Donalьd Tramp qasamyod qilganida, uni dunyodagi eng boy odamlar kuzatib turgan edi. Shu kuni ishtirok etgan milliarderlar, jumladan, Ilon Mask, Jeff Bezos va Mark Tsukerberg, oʻz tarixlaridagi eng katta boylikka erishgan va fond bozorida katta muvaffaqiyatga erishgan edilar.

Biroq etti hafta oʻtib vaziyat oʻzgardi. Bloomberg Billionaires Index maъlumotlariga koʻra, Trampning ikkinchi muddati boshlanishi natijasida u bilan Kapitoliy rotondasida oʻtirgan milliarderlarning beshtasi jami 209 milliard dollar yoʻqotgan.

Tramp saylanganidan inauguratsiyagacha boʻlgan davr dunyodagi eng boy odamlar uchun juda foydali boʻldi. Bu vaqtda S&P 500 indeksi tarixiy yuqori nuqtaga etdi. Investorlar Trampning biznesga qulay siyosat yuritishini kutib, fond va kriptovalyuta bozorlariga yoʻnalishdi.

Saylovdan keyingi bir necha hafta ichida Maskning Tesla aktsiyalari 98 foizga oʻsib, rekord darajaga etdi. Arnoning LVMH kompaniyasi inauguratsiyadan bir hafta oldin 7 foizga oshib, uning boyligini 12 milliard dollarga koʻpaytirdi. 2021 yilda Trampni platformasidan chetlatgan Tsukerbergning Meta Platforms kompaniyasi esa yangi muddat boshlanishidan oldin 9 foizga, lavozimga kirishganidan keyingi toʻrt hafta ichida esa 20 foizga oʻsdi.

Biroq yangi muddat bozor daromaddorligini saqlab qoladi, degan umidlar amalga oshmadi. Tramp lavozimga kirishganidan beri S&P 500 indeksi 6,4 foiz yoʻqotdi. Davlat xizmatchilarining ommaviy ishdan boʻshatilishi va Trampning tariflar boʻyicha javob choralari aktsiyalar bozorini silkitib yubordi, natijada bazaviy indeks dushanba kuni 2,7 foiz pasaydi.

Yoʻqotishlarning asosiy sabablari

  1. Trampning iqtisodiy siyosatga keskin oʻzgarishlar kiritishi
    Yangi prezidentning hokimiyatga kelishi bilan davlat sarf-xarajatlarini keskin qisqartirish va davlat xizmatchilari sonini kamaytirish siyosati amalga oshirildi. Bu esa bozordagi ishonchsizlikni oshirib, yirik korporatsiyalar aktsiyalari qadrsizlanishiga olib keldi.

  2. Savdo urushlari va tariflar siyosati
    Trampning import tovarlariga yangi tariflar joriy qilishi xalqaro savdoda keskin oʻzgarishlarga sabab boʻldi. Ayniqsa, Xitoy va Evropa Ittifoqi bilan toʻqnashuvlar koʻplab global kompaniyalarga salbiy taъsir koʻrsatdi.

  3. Fond bozoridagi notinchlik va noaniqliklar
    Investorlar Trampning siyosiy qarorlarini baholab, koʻplab kompaniyalar aktsiyalarini sotishni boshladi. Bu esa texnologik gigantlar, shu jumladan Tesla, Meta va Amazon aktsiyalarining keskin pasayishiga olib keldi.

  4. Raqamli texnologiyalar sohasidagi cheklovlar
    Yangi maъmuriyat bir necha texnologik gigantlarga nisbatan yangi qoidalar joriy qildi, bu esa Google, Meta va Microsoft kabi kompaniyalarning bozordagi pozitsiyalarini zaiflashtirdi.

Natijada, Trampning ikkinchi prezidentlik muddati boshlanganidan beri ushbu omillar birgalikda ishlab, dunyodagi eng boy odamlar orasida yirik yoʻqotishlarga sabab boʻldi. Trampning siyosatidan manfaatdor boʻlishni kutayotgan milliarderlar esa, aksincha, yirik moliyaviy muammolarga duch keldi.

Trampning inauguratsiyasida qatnashgan milliarderlar egalik qiladigan kompaniyalar eng katta yoʻqotishga uchradi. 17 yanvarь, yaъni inauguratsiyadan oldingi soʻnggi savdo kunidan buyon jami bozor qiymati 1,39 trillion dollarga kamaydi.

Mavzuga aloqador